Zondag 2 oktober opende wethouder van Cultuur, Diana van Loenen de editie 2022-2023 van de beeldengalerij met vier nieuwe beelden. De stichting Beeldengalerij selecteerde vier vrouwelijke kunstenaars voor deze editie.

Karin Dekker ‘Lumbertube’, Marieke Bolhuis ‘GIANT CENTAUR GIRL’, Margot Berkman ‘Koraaldrift’,  Linda Verkaai ‘De Stille Performer’ (foto’s van boven naar beneden)

De Stichting beeldengalerij is voortgekomen uit het bewonersinitiatief  ‘herstel Hildebrandmonument’ dat samen met de gemeente (cultuur) en de Rijksdienst voor Erfgoed het herstel van het Hildebrandmonument heeft gerealiseerd.

In 2019 is de stichting beeldengalerij gestart met een tijdelijke expositie van hedendaagse kunstwerken langs de Dreef. Met deze route wil zij bewoners en toeristen vanuit de binnenstad verleiden om ook de Haarlemmerhout te ontdekken en uiteraard ook het Hildebrandmonument. Het plan is nader uitgewerkt op advies van de adviescommissie Kunst in de Openbare Ruimte en Omgevingsbeleid van de gemeente Haarlem.

Na de twee eerste succesvolle edities is door de stichting gevraagd de beeldengalerij verder uit te breiden en een vaste route voor de tijdelijke beelden mogelijk te maken.

Ruimtelijke onderbouwing ‘It takes two to tango’

Omdat de stichting permanente locaties voor de tijdelijke beelden wilde, is op advies van de gemeente onderzoek gedaan naar de relatie met het landschap en het historische, monumentale karakter van de Dreef en de Haarlemmerhout.

Bureau Hosper (landschapsarchitecten) heeft in samenwerking met de stichting beeldengalerij een ruimtelijke onderbouwing ‘It takes two to tango’ opgesteld waarin een aantal vaste locaties voor de tijdelijke beelden zijn vastgelegd. Dit maakt een uitbreiding verder mogelijk. Jaarlijks komen nieuwe beelden bij of worden al geplaatste beelden vervangen.

Bij de start van de beeldengalerij was het thema ‘recycling of het circulaire denken’.  Het thema is uitgebreid naar ‘circulair en divers’, waarmee de stichting refereert aan twee maatschappelijke thema’s: het milieu en klimaat en de diversiteit in de samenleving. Deze thema’s geeft kunstenaars veel artistieke ruimte om een eigen invulling aan te geven.

Lees ook: Onthulling vier nieuwe exemplaren Beeldengalerij: een aangename herfstmiddag in de Haarlemmerhout – Spaarnestroom

Haarlem richt zich met het kunstbeleid van de stad op de uitbreiding van de stadscollectie met nieuwe hedendaagse kunstwerken en kunstvormen, waaronder muurschilderingen. Voor de gemeente Haarlem zijn nieuwe muurschilderingen een belangrijke toevoeging aan de kunst in de openbare ruimte, ze brengen op laagdrempelige manier kunst in de leefomgeving van mensen en vergroten de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van een buurt en versterken de identiteit van wijken. De beleidsafdeling Cultuur heeft deze twee muurschilderingen gerealiseerd in samenwerking met verschillende partners.

Andrew Pisacane (1988, New York), bekend onder de artiestennaam Gaia werd uitgenodigd door de gemeente Haarlem voor de eerste editie van het project HaarlemIcons, dat zich richt op het realiseren van muurschilderingen in Haarlem in de komende jaren. HaarlemIcons wordt geproduceerd door  Raenys Martis van Klasse Apart Projects (die eerder onder meer muurschilderingen in Heerlen tot stand bracht) in samenwerking met de Haarlemse organisatie 37PK, Platform voor Kunsten. Gaia heeft vele muurschilderingen in tal van steden in de hele wereld vervaardigd. Zijn werkwijze vanuit sociaal engagement om gemeenschappen en vergeten verhalen te verbeelden, maakt hem uniek. Opgeleid als kunstenaar aan het Maryland Institute College of Art, nu woonachtig in Baltimore, reist hij de hele wereld over voor zijn muurschilderingen – van Johannesburg, Montreal, Honolulu, St. Petersburg, Seoul, Bogota, Vladivostok en nog meer steden. Een ode aan de gemeenschap, daarover gaat het werk van de Amerikaanse kunstenaar Gaia. In de visie van Gaia zijn de urban arts, bij uitstek geschikt om gemeenschappen te versterken, om mensen met elkaar te verbinden, om inspiratie en kracht te bieden. Hij is geïnteresseerd in hoe steden functioneren en de mensen die stedelijke omgevingen vormgeven – mensen die het dagelijks leven van andere mensen beïnvloeden. Terugkerende thema’s in zijn werk zijn immigratie, diversiteit, klimaat, natuur en stedelijke context, economische (on)gelijkheid, sociale kracht en de verbinding van heden en verleden. Door de manier waarop hij zijn schilderingen vormgeeft benadrukt hij de onderlinge verbondenheid van deze globale thema’s en plaatst ze in verhouding tot lokale situaties.

In juli heeft Gaia Haarlem bezocht, waar hij op twee locaties in Schalkwijk (op het gebouw TP2 aan het Terschellingpad (zie afbeelding 2), waar onder andere MooiZooi gevestigd is, en op het Wereldhuis van de VMGH (Vereniging van Marokkaanse Gemeenschap Haarlem) (zie afbeelding 1) aan de Stresemannlaan) muurschilderingen heeft vervaardigd. Tussen 3 en 15 juli was de kunstenaar op deze locaties aan het werk en op 17 juli vond de onthulling van de werken plaats. In gesprek met betrokkenen uit de buurt heeft Gaia het sociale DNA van Schalkwijk onderzocht, aan de hand van persoonlijke verhalen, individuele belevenissen en gemeenschappelijke ervaringen. Hij heeft inzicht gekregen in de mensen die er wonen en wat er leeft in de wijk, wat de basis vormt voor het ontwerp van de muurschilderingen. Anderzijds is juist de dialoog die ontstaat, tussen bewoners en de kunstenaar, maar ook tussen bewoners onderling, een belangrijk onderdeel van het project.

Gaia is in gesprek gegaan met bezoekers en gebruikers van MooiZooi en van het Wereldhuis van de VMGH (Vereniging van Marokkaanse Gemeenschap Haarlem). Daarnaast heeft jij meegeluisterd met de verhalen die bij de deelnemers in het project Het Ongeziene Gezien van Marisa Beretta en Stichting Kapsalon naar boven kwamen, onder meer door middel van de podcast hierbij. Ook de jongeren van Triple Threat en Dos Hermanos zijn betrokken geweest bij het project. Ook de ‘hoge kunst’ speelt een rol: voorvader van het Teylers Museum Pieter Teyler van der Hulst en de collectie van het museum zijn onderdeel van nieuw werk van Gaia . Naast de twee muurschilderingen heeft Gaia tevens een tentoonstelling ingericht bij 37PK, Platform voor Kunsten, met de titel Imagined Communities waarin hij recent werk op doek laat zien. Deze expositie loopt van 17 juli t/m 29 augustus en is gratis te bezoeken.

Afbeelding 1:  Mural op het Wereldhuis van de Vereniging van Marokkaanse Gemeenschap Haarlem aan de Stresemannlaan. De Mural bestaat uit twee muren, samen vormen ze het woord WELKOM

Afbeelding 2:  Mural op het gebouw TP2 aan het Terschellingpad gemaakt door de kunstenaar GAIA te zien op de foto

Met trots kijkt de gemeente Haarlem terug op de onthulling van de eerste stripmuur, ontworpen door striptekenaar Thé Tjong Khing. De stripmuur is zeer positief onthaald en kon rekenen op veel media aandacht! Zelfs de NOS kwam langs en hield een interview met de tekenaar.  Klik op onderstaande link om het interview terug te zien: Link NOS interview

Ook het Jeugdjournaal berichtte over de stripmuur in Haarlem: Link artikel

Donderdag 18 oktober was de onthulling van de langverwachte muurschildering aan de liftschacht van de parkeergarage De Kamp in Haarlem (adres: De Witstraat 1, 2011 DZ). Aan de onthulling is een lang proces voorafgegaan. Het initiatief voor het kunstwerk is ontstaan in de directe omgeving van het werk. Dennis de Waart (van DeDAKKAS) en Shevia Limmen (van Studio LOCOMOCO) zijn samen met de gemeente Haarlem de trekkers geweest van de muurschildering. In 2018 is de horeca paviljoen DeDakkas geopend op de bovenste verdieping van de parkeergarage. De omgeving van zowel DeDakkas als de parkeergarage kon wel wat kleur gebruiken. Al snel kwam het idee van De Waart (eigenaar van DeDakkas) om de parkeergarage te decoreren met een muurschildering. Het Nederlandse kunstenaarsduo TelmoMiel is uiteindelijk gekozen om een muurschildering te vervaardigen. Het duo heeft al meer dan 20 jaar ervaring met street art en het bijzonder met ‘murals’ (ook wel bekend onder de noemer van graffitikunst) in het binnen- en buitenland.

Op 3 oktober is er een bewonersavond georganiseerd bij DeDakkas, waarbij twee ontwerpen van het kunstenaarsduo bekend zijn gemaakt. Samen met de buurtbewoners is er die avond een definitieve selectie gemaakt. De keuze is gevallen op het ontwerp met ‘knalroze strik’. De basis voor het kunstwerk ligt in Haarlem. Het kunstwerk is opgebouwd uit een klassieke component, het onderstel dat verwijst naar een 17e-eeuws meisje in een rijkversierde blauwe jurk. Het meisjes is afkomstig uit een schilderij van de Haarlemse kunstschilder Johannes Cornelisz. Verspronck. Het kunstenaarsduo is een gesprek aangegaan met onder andere het Frans Hals Museum en heeft er voor gekozen om een balans te vinden tussen de geschiedenis van de stad en het nu. Het bovendeel van het meisje draag in tegendeel iets moderns met zich mee en heeft iets weg van een mysterieuze en hippe meisjes met grijs paarse lokken. De kunstenaars hebben het meisje uitgerust met een modern kapsel met knalroze strik en een opvallende zonnebril, daarmee heeft zij iets weg van Lady Gaga.

Het kunstenaarsduo heeft de mural binnen slechts enkele dagen vervaardigd. De muurschildering weet met haar rijke kleuren de buurt meer leven in de blazen. En met haar 17 meter hoogte is het tot nu toe officieel de grootste muurschildering in Haarlem.

©Haarlemsbeeld

©Haarlemsbeeld

©Haarlemsbeeld

Sinds 1997 staat het beeld ‘Voet van Mercurius’ vervaardigd door de kunstenaar Raymond Spierings op het dak van het voormalige burgerwachtershuisje aan de Gravenstenenbrug, waar voorheen het kleinste museum van Nederland was gevestigd. De Romeinse god Mercurius staat in de Griekse mythologie ook wel bekend als Hermes – handelsgod en boodschapper van de goden. Deze handelsgod wordt geregeld afgebeeld met gevleugelde sandalen – ook wel bekend als talaria, die een verwijzing zijn naar snelheid. Dit beeld op het dak was bedoeld als knipoog naar held beeld op het dak van het Teylers Museum. Het is een metaforische voorstelling van kunst en wetenschap die door Faam zijn bekroond. Het beeld is vervaardigd uit gasbeton, dit materiaal heeft een doorlaatbaar structuur en neemt snel vocht op. Dit kan ervoor zorgen dat het materiaal uiteenzet, met als gevolg dat er barsten ontstaan aan het oppervlak. In 2002 werd het beeld gerenoveerd om deze reden en voorzien van een extra vochtwerende epoxylaag. Recentelijk is het beeld opnieuw gerestaureerd en weer te zien voor publiek.

Raymond Spierings, Voet van Mercurius, 1997. ©Haarlemsbeeld

Raymond Spierings, Voet van Mercurius, 1997. ©Haarlemsbeeld