Zonnevechter

Kunstenaar: Arthur Spronken (1930 - 2018)

Adres: Grote Markt

Wijk: Oude Stad

Jaar: 1967

Sommige werken hebben een lange voorgeschiedenis. Zonnevechter van Arthur Spronken is hier een goed voorbeeld van. Het verhaal van dit beeld begint in 1967, toen de commissie voor Toegepaste Monumentale Kunst (TMK) van mening was dat de open vlakte van de Grote Markt er nogal leeg uitzag en om een opvulling vroeg. Een ontwerp voor een groots bronzen beeld met fontein van de beeldhouwer Arthur Spronken (1930) overtuigde de commissie dat dit de beste invulling van de Grote Markt zou zijn. Ook het college van burgemeester en wethouders ging akkoord met het ontwerp en gaf Spronken de opdracht om het beeld te maken. Maar onverhoopt ontstonden er toch allerlei problemen.

De inmiddels nieuwe leden van de commissie TMK, de Schoonheidscommissie van Haarlem en de stadsarchitect Wiek Röling waren van mening dat de Zonnevechter en bijbehorende fontein niet goed tot hun recht zouden komen op de Grote Markt. Ze vonden het eerste ontwerp voor de fontein te duur, te overheersend voor het historische plein, en de achtergrond van de Grote Kerk en Vleeshal ongeschikt voor het moderne beeld. Een ander argument tegen plaatsing op de Grote Markt was dat het beeld dan letterlijk in de schaduw van deze twee kolossen zou komen te staan, waardoor de naam ‘Zonnevechter’ alleen nog maar in negatieve zin van toepassing zou zijn.

Het beeld zelf vonden ze echter nog steeds erg bijzonder en waardevol. De commissie adviseerde om het beeld te plaatsen in een groene open ruimte zoals een park, of in een omgeving met veel moderne architectuur. De kunstenaar Spronken was het hier totaal niet mee eens. Hij had tenslotte zijn sculptuur afgestemd op de Grote Markt en zou het gevoel hebben alle zeggenschap over zijn werk verloren te hebben als het ineens op een andere plek neergezet zou worden. Hij drong aan op een proefplaatsing, zodat de commissieleden en inwoners van Haarlem het beeld zouden kunnen bekijken op de locatie waar het voor gemaakt was.

Na een proefplaatsing in 1972 bleven de meningen echter verdeeld. In 1977 besloot de gemeenteraad toch tot een definitieve plaatsing en in de jaren ‘90 is er een nieuw, meer bescheiden ontwerp voor een fontein naast gebouwd. Zo staat de Zonnevechter niet op een indrukwekkende waterpartij zoals de bedoeling was, maar wel tegen alle verwachtingen in op een van de oudste pleinen van Nederland.

Fotogalerij

Locatie kunstwerk